از آن هنگام عیسی به موعظه شروع کرد و گفت: توبه کنید. (متی ۴: ۱۷)
امکان دارد شما یکی از هزاران نفری باشید که در ده‌های اخیر به مسیح روی آورده‌اند. اگر چنین است این مقاله کوتاه را به دقت خوانده و خود را بیازمایید تا ببینید که ایمان شما تا چه حد حقیقت دارد. زیرا ایمان واقعی به مسیح همیشه توبه را به دنبال دارد. «ایمان» فیضی است که از سوی خداوند به فرد گناهکار عطا شده و او را از درون دگرگون می‌سازد؛ نتیجه این دگرگونی درونی این است که فرد توبه کرده و دست از شیوه زندگی گذشته‌اش می‌شوید.
وقتی که از دوستان عزیز ایرانی سؤال می‌شود که چگونه شد که ایمان آوردند؟ معمولاً پاسخی که داده می‌شود به این شکل است؛ به این دلیل که اسلام این و یا آن ایراد را دارد، زیرا که مسیحیت دین مَحبت و دوستی است، زیرا مسیح مرا که مریض بودم شفا داد، من مردی نورانی را به خواب دیدم که مرا صدا زد، من هروقت که به کلیسا می‌روم حال خوبی بهم دست می‌دهد و…وقتی هم که از آن‌ها بپرسیم که آیا توبه کرده‌اند یا نه؟ با تعجب به شما خیره شده و گویی می‌پرسند؛ توبه از چی؟
به همین دلیل شایسته است که با توجه به تعالیم کتاب مقدس این مطلب مهم را مورد بررسی قرار دهیم. بویژه چون پیش‌فرض های غلطی در این زمینه در ذهن ما وجود دارد؛ برداشتهایی که ریشه آن در فرهنگ اسلامی ماست که همگی ما ایرانی‌ها -مثل شیر مادر- با آن بزرگ شده‌ایم.
در تفکر اسلامی چیزی به نام توبه وجود دارد: بدین معنی که کسی که دچار ترس از مجازات جهنم شده، وجدانش کمی معذب گشته و یا با تحریک شدن احساساتش از گناه بزرگی که مرتکب شده توبه می‌کند. معمولاً در چنین شرایطی فرد زیر زبان تکرار می‌کند: «خدایا ببخش…توبه کردم» الله هم چون خدای بخشنده و مهربانی است به ضرورت باید او را ببخشاید. حال اگر شخص توبه‌کار در محیطی مذهبی -مثل مسجد، حسینیه و یا سر سجاده نماز- دست به این کار بزند و به همراه آن چند قطره اشک هم از دیدگانش سرازیر شود، خیال می‌کند که توبه‌اش واقعی بوده و با این کار الله ملزم است تا گناهش را ببخشاید. بعد هم احساس آرامش وجدان به او دست داده و با خیال راحت همه چیز را فراموش می‌کند زیرا گمان دارد که الله او را بخشوده است.
این رفتار «توبه انجیلی» نیست بلکه اشک تمساح ریختن. حال باید ببینیم که از دیدگاه کتاب مقدس «توبه» چه معنا و مفهومی دارد.
توبه انجیلی
کتاب مقدس تأکید دارد که کسانی که می‌خواهند رستگار شده و وارد ملکوت خداوند شوند باید توبه کنند؛ بنی‌آدم به علت سقوط در گناه دچار کشتی‌شکستگی شده و تنها پاره‌چوبی که وی می‌تواند بدان چسبیده و به سوی بهشت شنا کند «توبه» است. نخستین کلام مسیح در اولین موعظه‌اش این بود «توبه کنید.» (متی ۴: ۱۷) همچنین این آخرین پیام اوست زمانی که ماموریت عظیم را به شاگردانش سپرد تا به همه قوم‌ها توبه را موعظه کنند. (لوقا ۲۴: ۴۷) توبه موضوعی بود که رسولان مسیح آن را موعظه می‌کردند. (لوقا ۶: ۱۲) خداوند دستور داده تا همه مردم -در هر جای دنیا- توبه کنند. (متی ۳: ۲ ، اعمال ۳: ۱۹ و ۸: ۲۲ و ۱۷: ۳۰ ، عبرانیان ۶: ۱) درنتیجه بسیار مهم است تا بدانیم که توبه انجیلی چیست. تصور غلطی که به خاطر آموزه‌های اسلامی در ذهن ما وجود دارد باید کاملاً کنار گذارده شود، باید ببینیم که کلام خداوند در این زمینه چه می‌گوید.
اگرچه ابتدا ایمان نجات‌بخش به فرد عطا می‌شود اما بدون شک ثمرهٔ این ایمان در زندگی فرد خود را به شکل توبه آشکار می‌سازد؛ یعنی بدون توبه -که نتیجه ایمان است و به همراه آن به فرد داده می‌شود- ایمان فرد تنها ایمانی ظاهری است و نه ایمان نجات‌بخش. توبه انجیلی فقط ترس از مجازات گناهان و یا وحشت از آتش جهنم نیست زیرا ممکن است چنین ترسی وجود داشته باشد بدون اینکه تحول روحانی در فرد رخ داده باشد. به علاوه، توبه انجیلی این نیست که ما تصمیم بگیریم که من بعد دست به گناه خاصی نزنیم.
توبه انجیلی فیضی است که روح‌القدس به فرد توبه‌کار عطا می‌کند و باعث می‌شود تا آن شخص نه تنها از درون تحول یابد بلکه نحوه زندگی و رفتارش نیز اصلاح پیدا کند. وقتی که روح خداوند عیسی مسیح این فیض را در دل کسی قرار داد زنجیرهای گناه گسسته شده، علاقه فرد به گناهی که آن را بسیار دوست می‌داشت از بین رفته و از آن نفرت پیدا می‌کند؛ چنانکه وقتی شعاع نور به تاریکخانه‌ای می‌تابد، تاریکی از میان برداشته می‌شود.
توبه واقعی همچون معجونی است روحانی و متشکل از شش عنصر.
۱- فرد پی به مفهوم «گناه» برده و درمی‌یابد که گناهکار بوده و تحت لعنت و غضب خداوند قدوسی که از گناه بیزار است. (لوقا ۱۵: ۱۷) وی درک می‌کند که گناه چقدر او را در نظر خداوند منفور و بدشکل ساخته است -همچون یک جذامی- آنگاه همچون پیامبر خداوند فریاد برمی‌دارد:
«وای بر من! که هلاک شده‌ام.» (اشعیاء ۵: ۶)
۲- توبه شامل اندوه و تأسف عمیق برای گناهان است؛ فرد تلخی و غصه شدیدی را در جانش حس می‌کند. (زکریا ۱۰: ۱۲ ، لوقا ۷ : ۳۸) گوش دادن به بشارت انجیل به جای اینکه حال خوشی به آدم بدهد و از شنیدن آن احساس آسایش و شادی کند، ابتدا باید باعث شود تا فرد تلخی جانگزایی را در درون تجربه کند تا حدی که اشک و زاری از دیدگانش سرازیر شود. (عزرا ۳: ۹ ، مزمور ۵۱: ۱۷ ، اشعیاء ۲۲: ۱۲ ، ارمیاء ۳۱: ۱۹ ، یوئیل ۲: ۱۳، لوقا ۱۸: ۱۳) فرد با دیدگانی اشکبار گناهانش را به خاطر می‌آورد؛ گناهانی که باعث عذاب ازلی او خواهند شد و مسیح آن‌ها را به جای او بر صلیب تحمل کرد. کسانی که اینگونه ماتم گرفته و اندوهبارند تسلّی خواهند یافت. (متی ۵: ۴ ، دوم قرنتیان ۷: ۹)
۳- توبه شامل اعتراف به گناه است. (نعمیا ۹: ۲ ، هوشع ۵: ۱۵) فرد گناهکار در اعترافش خویشتن را محکوم دانسته و احساس شرم و ناراحتی می‌کند. وی مصمم است که آن گناه را دیگر تکرار نکند. (امثال ۲۸: ۱۳ ، اشعیاء ۱: ۱۶) با اعتراف کردن به گناه فرد آن را از دلش بیرون ریخته و جانش مشتاق به مسیح می‌شود. (رومیان ۷: ۲۵) اینک راه برای بخشش گناهان آماده شده است.
۴- توبه شامل احساس تأسف و شرم از گناه است. (حزقیال ۴۳: ۱۰) بدین علت که نور فیض به تاریکخانه دل یک نفر می‌تابد و وی در روشنایی آن پلیدی، قدرت نابودکننده، احمقانه بودن و گستردگی گناه را در وجودش حس می‌کند.
۵- توبه واقعی به ضرورت باعث بیزاری از گناه می‌شود. (حزقیال ۳۶: ۳۱) فردی که توبه کرده و خداوند وی را مسیحی می‌سازد از گناه نفرت پیدا می‌کند؛ نه تنها از یک گناه ویژه بلکه از همه گناهان در هر شکل و هر فرم. (مزمور ۱۱۹: ۱۰۴)
۶- توبه باعث پشت کردن به گناه (اشعیاء ۵۵: ۷) و روی کردن کامل به سوی خداوند عیسی مسیح می‌شود. (اعمال ۲۶: ۲۰) وضعیت آدمی را در حالت طبیعی می‌توان به یک کشتی تشبیه کرد که در دریای زندگی به سوی غرب در حرکت است و روز به روز و لحظه به لحظه از خداوند دورتر و دورتر می‌شود تا در نهایت با فرارسیدن مرگ برای همیشه از خدای واقعی و تمام رحمت‌ها و برکتهای او جدا شود. فیض خداوند همچون بادی قوی است که مسیر این کشتی را ۱۸۰ درجه تغییر داده تا به سوی شرق و به سمت خدای حقیقی حرکت کند. در کتاب مقدس از این تغییر مسیر کامل با عنوان؛ پشت سر گذاردن گناه (اشعیاء ۵۵: ۷) و یا مردن نسبت به گناه (رومیان ۶: ۲) یاد شده است. این تحول روحانی است که تمام وجود فرد را دربرمی‌گیرد؛ چشم‌ها از نگاه کردن به هرزگی، دست‌ها از هرنوع پلیدی، پاها از راه شرارت و روح و جان آدمی از علاقه به بدی روی برمی‌گردانند.
هیچ راه دیگری برای ورود به ملکوت خداوند وجود ندارد مگر توبه. یک مسیحی واقعی؛ یک توبه‌کار واقعی است. ببینید خداوند با چه میزان مَحبت و دلسوزی است که ما را دعوت می‌کند تا پشت به گناه و این دنیا نموده و روی به سوی او کنیم؛ «به ایشان بگو خداوند یهوه می‌فرماید: به حیات خود قسم که من از مردن مرد شریر خوش نیستم بلکه (خوشنودم) تا شریر از طریق خود بازگشت نموده و زنده بماند…بازگشت نمائید. از طریق‌های بد خویش بازگشت نمائید. زیرا چرا بمیرید؟» (حزقیال ۳۳: ۱۱) خداوند می‌خواهد تا ما توبه کرده و با چشمانی اشکبار به سویش بازگردیم تا اینکه هلاک شویم. اگر باورهای غلط خود را کنار گذارده و به سوی خدای حقیقی و زنده -خداوند عیسی مسیح- بازگردیم او نیز به سوی ما باز خواهد گشت. (زکریا ۱: ۳) خداوند خشم و غضب خود را -که سزاوارش هستیم- کنار گذارده و درعوض به ما رحمت و مَحبت نشان می‌دهد. آنگاه همه چیز در این دنیا، چه رحمت‌ها و نیکی‌ها، چه مصیبت‌ها و سختی‌ها برای خیریّت ما در کار خواهند بود. جام تلخ توبه در نهایت همچون عسل به کام ما شیرین خواهد بود.
سؤال این است: آیا شما توبه انجیلی کرده‌اید یا خیر؟
بازگرفته شده از کتاب «آموزه توبه»
نوشته: توماس واتسون ۸۶ –۱۶۲۰